F0 giai đoạn an toàn, giai đoạn nguy hiểm :

Giai đoạn đầu có ho sốt, rát họng thường an toàn nhưng lại khiến nhiều người lo lắng vì họ cảm nhận được triệu chứng.

Giai đoạn nguy hiểm thực sự lại có thể diễn ra sau đó 5-7 ngày, thậm chí là 10 ngày kể cả đã âm tính trên xét nghiệm. Dấu hiệu thiếu oxy thầm lặng cần được theo dõi thường xuyên spO2 mỗi ngày 2 lần. Nếu thấy bệnh nhân đột ngột thở nhanh và sâu thì chuyển viện khẩn cấp.

Người già, bệnh nền, chưa tiêm vaccine rất cần chú ý tình huống này.

Sau ngày thứ 28 thì bạn mới có thể yên tâm

——-

Khi nhiễm Covid sẽ khiến gây viêm long đường hô hấp trên, niêm mạc mũi họng sẽ phù nề tăng tiết dịch, nếu thấy nghẹt mũi thì có thể dùng nước muối sinh lý đẳng trương dạng xịt sương để rửa bớt nhày, cũng không cần làm nóng.

Không tự pha nước muối để dùng do phần lớn sẽ tạo ra nước muối ưu trương sẽ gây tổn thương niêm mạc nhiều hơn.

Khi viêm, trên niêm mạc mũi họng sẽ có nhiều nốt tổn thương, cho nên rất nhạy cảm. Chúng ta không nên dùng những thứ như tinh dầu gừng tỏi, bạc hà, sả để xông vì nó sẽ gây kích thích nhiều hơn và tăng phản ứng viêm nếu xông kèm dung dịch được đun nóng.

Nghẹt mũi quá có thể dùng Otrivin hoặc Otriven để nhỏ. Với thuốc này cần dùng đủ liều lượng và không dùng kéo dài quá lâu.

———

Rát họng do covid không cần điều trị vì không có cách nào làm nó khỏi sau 1 hôm đâu. Tổn thương niêm mạc họng này sẽ tự lành sau vài ngày. Chỉ cần giữ vệ sinh răng miệng, xúc họng bằng nước nguội sạch, nước muối sinh lý 0,9% là được.

Nếu ho khan nhiều thì uống giảm ho để giảm kích thích.

———-

Xông hơi có điều trị được Covid hay không?

Câu trả lời là: KHÔNG!

Đôi khi chúng ta làm theo thói quen, theo kinh nghiệm nhưng không mấy ai đem kiến thức để đi tìm chân lý khoa học cả! Ông bà bố mẹ, bạn bè bảo sao thì làm vậy, chứ không biết đúng sai.

Xông hơi thực chất là 1 liệu pháp thư giãn và nó có tác dụng hỗ trợ chăm sóc giảm nhẹ 1 số vấn đề như giảm đau về khớp, bổ trợ trong vận động của khớp, thông qua tăng lưu lượng tuần hoàn sẽ giảm đau cơ, giảm stress…

Tuy nhiên

Xông hơi quá lâu, quá nhiều lần sẽ khiến cơ thể mất nước, rối loạn điện giải, gây tụt huyết áp, tim đập nhanh. Sốt đã gây mất nước rồi, giờ nếu tiếp tục xông cho nó mất nước thêm ra. Nếu khó thở thì không nên xông vì nó khiến bạn khó thở nhanh hơn.

Chúng ta có thể xông khi cơ thể khoẻ trở lại, còn nếu các bạn vẫn muốn xông thì mỗi tuần chỉ nên xông 1-2 lần. Mỗi ngày xông 1 lần cũng đã là nhiều nếu làm liên tục. Sau khi xông nhớ uống nước đầy đủ để tránh mất nước.

Những người huyết áp thấp, suy thận, suy tim, tiền sử tai biến thì không nên xông.

———-

Cần biết các giai đoạn của Covid khi theo dõi cho F0 trẻ em tại nhà.

1. Giai đoạn ủ bệnh: 2-14 ngày, trung bình từ 4-7 ngày. Giai đoạn này virus sau khi nhiễm vào đang nhân lên cho đến khi đủ mạnh để bộc lộ ra triệu chứng. Giai đoạn này không có triệu chứng gì đặc biệt

2. Giai đoạn khởi phát: Xảy ra sau khi ủ bệnh với các triệu chứng, kéo dài khoảng 5-7 ngày.

Sốt.

Mệt mỏi.

Đau đầu.

Ho khan.

Đau họng.

Nghẹt mũi/sổ mũi,.

Mất vị giác/khứu giác.

Nôn và tiêu chảy, đau cơ...

Tuy nhiên khá nhiều trẻ không có triệu chứng.

Các triệu chứng khác ít gặp hơn:

Tổn thương da (hồng ban các đầu ‎ngón chi, nổi ban da…); rối loạn nhịp tim; tổn thương thận cấp; viêm thanh mạc ‎(tràn dịch màng phổi, tràn dịch màng bụng, tràn dịch màng tim); gan to, viêm gan; bệnh não (co giật, hôn mê hoặc viêm não).

Các triệu chứng nặng thường diễn biến từ ngày thứ 5 của giai đoạn này trở ra. Nếu không có tiến triển nặng thì sẽ bước vào giai đoạn lui bệnh từ ngày thứ 7 hoặc ngày thứ 10.

2. Giai đoạn lui bệnh: Từ ngày thứ 7 trở ra nếu ko có biến chứng nặng trẻ sẽ dần hồi phục sau 1-2 tuần

——-

Có triệu chứng gì thì sẽ điều trị triệu chứng đó: Sốt, ho, tiêu chảy…Luôn phải đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ cho trẻ.

Người chăm sóc trẻ cần chú ý vệ sinh thân thể, răng miệng, mũi họng cho trẻ.

- Nếu là trẻ lớn, hướng dẫn trẻ tập thể dục tại chỗ và tập thở ít nhất 15 phút/ngày.

- Theo dõi trẻ: Đo thân nhiệt tối thiểu 2 lần/ngày hoặc khi cảm thấy trẻ sốt. Đo SpO2 (nếu có) tối thiểu 2 lần/ngày hoặc khi cảm thấy trẻ mệt, thở ‎nhanh/khó thở. Khai báo y tế hàng ngày (qua điện thoại hoặc phần mềm qui định).

Báo với nhân viên y tế khi có triệu chứng bất thường:

+ Sốt trên 38 độ C kéo dài quá 5 ngày

+ Trẻ lớn đã biết kêu tức ngực, trẻ nhỏ hơn thì người chăm sóc thấy trẻ quấy khóc hoặc các biểu hiện khác thường của trẻ như bỏ bú, chậm tiếp xúc, mắt kém linh hoạt.

+ Trẻ kêu đau rát họng, ho.

+ Trẻ cảm giác khó thở hoặc người lớn quan sát và nhận thấy trẻ khó thở.

+ Trẻ bị tiêu chảy kéo dài

+ Đo SpO2 dưới 96%.

+ Trẻ mệt, không chịu chơi.

+ Trẻ ăn/bú kém, bỏ bú.

———————-

NGUYÊN TẮC THEO DÕI ĐIỀU TRỊ F0 TẠI NHÀ

(Dành cho người dân)

1.F0 không triệu chứng: KHÔNG CẦN DÙNG BẤT CỨ THUỐC GÌ cho đến khi xuất hiện các triệu chứng sau:

- Sốt: Hạ sốt Paracetamol có các dạng đóng gói từ 80mg, 100mg, 150mg, 250mg, 500mg. Có thể phối hợp Ibuprofen hoặc dùng đơn độc nếu Paracetamol tác dụng ít ( không dùng ibuprofen trên sốt xuất huyết, viêm loét dạ dày thực quản…) dùng thêm Oresol vì sốt gây toát mồ hôi và thiếu nước.

-Ho: Ho nhẹ thường không cần dùng thuốc giảm ho, ho quá nhiều có thể cân nhắc dùng nếu ho khan.

-Tăng tiết dịch mũi hầu họng: có thể dùng tiêu long đờm nhưng không dùng giảm ho để phản xạ ho tống chất nhày ra ngoài.

-Đau rát họng: thường tự hết theo thời gian, không thể hết ngay được.

-Tiêu chảy: dùng Oresol

2. Kháng sinh:

Phần lớn không cần dùng kháng sinh. Chỉ dùng kháng sinh khi có bằng chứng nhiễm vi khuẩn. Thường chỉ nhân viên y tế mới có kinh nghiệm để đánh giá liệu bệnh nhân Covid có bội nhiễm thêm vi khuẩn hay không, thông qua thăm khám và làm 1 số xét nghiệm.

Sốt do virus ít khi kéo dài quá 4 ngày. Nếu sốt kéo dài từ 5 ngày trở lên, rất có thể bội nhiễm vi khuẩn, cần đi khám. Đã hết sốt nhưng vài ngày sau đó lại tái sốt cũng có thể gợi ý việc bội nhiễm vi khuẩn.

Điều trị kháng sinh, tốt nhất là dựa trên kháng sinh đồ.

Kháng sinh không điều trị được các loại virus trong đó có Covid.

3. Kháng virus:

Đối với các loại thuốc chưa cấp phép chính thức, phải dùng như một thuốc thử nghiệm lâm sàng có ký cam kết của người dùng.

Đối với những người già có hoặc không có bệnh nền, người trẻ bệnh nền nguy cơ tiến triển nặng có thể cân nhắc dùng sớm kháng virus:

-Favipiravir: không dùng cho phụ nữ có thai, trẻ dưới 18 tuổi, không dùng cho bệnh nhân suy gan suy thận.

-Molnupiravir: là một thuốc dùng trong đề cương thử nghiệm lâm sàng. Nên liên hệ với y tế tuyến cơ sở để nhận cấp phát.

4. Corticoid ( dexamethasone, Medrol-Methylprednisolone)

Chỉ dùng khi có sự đánh giá tình trạng bệnh của nhân viên y tế.

Dùng Corticoid trong giai đoạn sớm có thể dẫn đến bệnh trầm trọng hơn, do Corticoid ức chế miễn dịch khiến virus nhân lên nhanh và mạnh hơn.

5. Chống đông: Nên dùng dưới sự đánh giá và theo dõi của nhân viên y tế, mục đích dự phòng huyết khối trên những bệnh nhân có bệnh nền mà hiện diện nguy cơ rối loạn đông máu. Không tự ý dùng vì có thể gây ra xuất huyết dưới da, xuất huyết nội tạng và tăng nặng tình trạng viêm loét dạ dày thực quản…

6. Khó thở nên nhập viện theo dõi. Không tự theo dõi ở nhà. SpO2 <96% khi thở không khí bình thường, nên nhập viện

Lưu ý: Trẻ lớn thường bị nhẹ, tuy nhiên trẻ dưới 1 tuổi có nguy cơ bị nặng hơn.

Phần lớn chúng ta nằm trong số những ca không triệu chứng đến nhẹ nên điều trị từ không cần dùng thuốc đến dùng các thuốc đơn giản để điều trị triệu chứng!

————-

HƯỚNG DẪN CHĂM SÓC TRẺ F0 COVID TẠI NHÀ CHO TỪNG LOẠI TRIỆU CHỨNG

1. Các thuốc hạ sốt dùng khi: Bé sốt trên 38.5, nếu bé có tiền sử sôt co giật thì dùng khi >38C

- Nếu bé < 12 tháng: dùng viên đạn đặt hậu môn Efferalgan 80-150 mg ( nhớ tính theo mg/kg cân nặng có trong tờ hướng dẫn)

- Bé từ 1 tuổi : Dùng dạng bột, siro như: paracetamol ( hapacol) 150, 250 mg ( nhớ tính theo mg/kg cân nặng có trong tờ hướng dẫn)

Nếu sau 2 h không hạ sốt mẹ dùng Ibuprofen siro xen kẽ với paracetamol. ( Lưu ý Ibuprofen chỉ nên ưu tiên thứ 2 nếu một mình paracetamol khó hạ sốt, ibuprofen chống chỉ định trên sốt xuất huyết)

Kết hợp trườm ấm trán, nách, bẹn và cởi lỏng quần áo, nhiệt độ phòng mát không quá lạnh

Tên thuốc: paracetamol, Ibuprofen

2. Nhóm các thuốc chữa ho:

- Khi bé ho nhiều ảnh hưởng ăn uống, bú, ngủ nghỉ, chơi, học tập và nên chỉ ho khan mới dùng

+ Khuyến khích trẻ uống nhiều nước để giảm cơn ho. Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi, mẹ nên cho trẻ bú nhiều bữa hơn. Trẻ lớn hơn có thể bổ sung thêm nước hoa quả để tăng cường vitamin và khoáng chất, giúp nâng cao sức đề kháng.

+ Sử dụng máy tạo ẩm, tăng độ ẩm không khí (nếu gia đình có máy) Lưu ý! Máy phải làm sạch màng lọc thường xuyên.

+ Với trẻ lớn, cha mẹ có thể hướng dẫn con súc miệng bằng nước muối loãng, ấm 5-6 lần trên ngày để loại bỏ chất nhày( Lưu ý là dùng muối đẳng trương, không dùng ưu trương và nhược trương) (Dung dịch natri clorid đẳng trương (0,9%))

- Dùng khi được chỉ định của Bác sĩ

- Methophan siro, AT deslotaradin, Halixol, U-thel syrupt,

- Xịt Olyfrin, Xitrat..

- Nhỏ Otriven ( bé < 1 Tuổi), ottrivin (bé > 1 tuổi) khi bé ngạt mũi (Lưu ý: Không nhỏ quá nhiều lần trong ngày và không dùng kéo dài quá 4 ngày)

- Nước muối sinh lý ( đẳng trương) ấm để nhỏ vào mũi hoặc dùng chai xịt chứa nước biển sâu để rửa mũi ngày 5-6 lần ( Tốt nhất nên dùng dạng phụt sương để tránh lọt vào xoang)

3. Thuốc long đờm

- Thuốc long đờm nên dùng khi trẻ ho có đờm hoặc đờm quá đặc không khạc ra được. (Tránh dùng cùng lúc thuốc long đờm với thuốc giảm ho.)

- Phải có chỉ định của Bác sĩ

- Không được lạm dụng kháng sinh

Nếu trẻ lớn: Neo-codion, trẻ > 6 tháng: Methopan siro, trẻ nhỏ : Halixol ...

4. Bù oresol đường uống cho con:

- Khi bé bị sốt cao, nôn nhiều, đi ngoài nhiều (đi > 3l/day, phân lỏng hoặc tóe nước)

- Với trẻ <1 tuổi: cho uống 5-10 ml Oresol mỗi 5 phút ( khoảng 1 thìa hoặc bơm tiêm không kim).

- Nếu chưa có Oresol trong tầm tay, mẹ có thể vắt sữa và cho bé uống bằng thìa theo cách trên.

Với trẻ >1 tuổi: cho uống 5-15 ml Oresol (tùy theo tuổi) mỗi 5 phút.

Không được pha Oresol vào sữa mẹ để cho con uống

Thuốc: gói vị cam, chai oresol sẵn..

5. Khi bé đi ngoài: số lần > 3 trên ngày, phân lỏng hoặc tóe nước

- Chụp ảnh gửi cho Bác sĩ

- Bù oresol theo hướng dẫn trên

- Bổ sung kẽm và vitamin C

- Men Vi sinh Virvic, enterogremi.......,

- Dùng kháng sinh như Biseptol siro